Hirudoterapia to naturalna metoda leczenia różnorodnych dolegliwości zdrowotnych z wykorzystaniem pijawek, znana ludzkości od ponad 2 tysięcy lat. Zabieg polega na przystawieniu specjalnie w tym celu wyhodowanych pijawek medycznych i pobudzeniu naszego organizmu do procesu samoleczenia. Hirudoterapia została zakwalifikowana w Międzynarodowej Klasyfikacji Procedur Medycznych ( – Terapia pijawkowa), gdzie określone zostały zasady dla bezpieczeństwa i zdrowia pacjenta. Nazwa metody wywodzi się z łacińskiego słowa hirudo, czyli pijawka. Co prawda w przyrodzie istnieje kilkaset gatunków pijawek, ale w celach leczniczych wykorzystuje się wyłącznie kilkanaście z nich, wyhodowanych w sterylnych warunkach. Z punktu widzenia polskiego prawa hirudoterapia to niekonwencjonalny sposób leczenia, jednak w krajach takich jak Niemcy, Rosja, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone leczenie pijawkami jest traktowane jako normalna metoda leczenia i jest ona wykorzystywana przez lekarzy. U nas w kraju hirudoterapia to dziedzina medycyny akademickiej, wykorzystywana przez lekarzy przy replantacji kończyn, palców, czy uszu. Ponadto istnieje mnóstwo dowodów potwierdzających pozytywne działanie pijawek na różnorodne dolegliwości. Leczenie pijawkami – na co pomaga? Sekret hirudoterapii tkwi w leczniczych właściwościach, jakie posiada wydzielina gruczołów ślinowych pijawki. W jej wydzielinie znajduje się ponad 100 związków biochemicznych, wykazujących pozytywne działanie na ludzki organizm. Jednym z najważniejszych jest hirudyna – najlepszy istniejący lek przeciwzakrzepowy. Wciąż trwają eksperymenty mające na celu w sztuczny sposób wytworzyć produkowane przez pijawki lekarskie związki, jednak do tej pory nie udało się tego uczynić. Po przystawieniu pijawki do skóry pacjenta do jego organizmu zaczynają przenikać związki zawarte w ślinie pijawek, wywołując tym samym szereg zmian biochemicznych. Substancjom tym przypisuje się właściwości przeciwzakrzepowe oraz rozszerzające i uszczelniające naczynia krwionośne. Mają one również działanie przeciwhistaminowe, przeciwbólowe oraz antybiotyczne. Gdzie stawiać pijawki? Każda pijawka wykorzystywana jest wyłącznie jeden raz. Nie może zostać użyta ponownie, nawet u tego samego pacjenta. W czasie zabiegu pacjentowi przystawianych jest kilka pijawek (od 3 do 8). Ich ilość uzależniona jest od płci, wieku, rodzaju schorzenia i jego zaawansowania, okresu trwania choroby, budowy ciała i ogólnego nastawienia pacjenta do terapii pijawkowej. Zabieg kończy się w momencie samoistnego odczepienia się pijawki od miejsca przystawienia, co może trwać od kilkunastu minut do 1,5 godziny. Miejsce przystawienia pijawki uzależnienia od źródła bólu i dolegliwości bólowych, na które uskarża się pacjent. Jak leczyć rany po pijawkach? Po zakończonym zabiegu hirudoterapii z ran, które powstały po odczepieniu pijawek będzie sączyć się krew i jest to całkowicie normalne. Należy jednak pamiętać, by nie odrywać założonego opatrunku, gdyż przez to sączenie krwi może wydłużyć się nawet do kilkunastu godzin. Zaschniętej ranki nie powinno się dotykać, najlepiej zabezpieczyć ją plastrem. Po leczeniu pijawkami nie wolno korzystać z sauny, basenu, fitness clubu czy siłowni. Jeśli okolice ranki zaczną swędzieć lub pojawi się zaczerwienienie, wskazane miejsce należy posmarować preparatem antyhistaminowym. Ran po zabiegu nie należy moczyć. Myć trzeba się z ominięciem ran po pijawkach. Co leczą pijawki? Hirudoterapia nie jest remedium na wszystkie choroby, jest jednak wiele schorzeń, na które leczenie pijawkami może pomóc. Istnieją dowody na to, że pijawka lekarska jest w stanie złagodzić dolegliwości, jakie powodują choroby takie jak: choroby układu sercowo-naczyniowego, wrzody żołądka i dwunastnicy, nadciśnienie i niedociśnienie, alergie, choroba niedokrwienna serca, bóle serca, zakrzepowe zapalenie żył (żylaki), wysoki cholesterol, choroby skóry, hemoroidy, trudno gojące się rany, krwiaki i zakrzepy, choroby płuc i oskrzeli, choroby kobiece, bóle stawów, bóle kręgosłupa, reumatyzm, zapalenie korzonków, miażdżyca, depresja, i wiele innych. Ponad 20 lat temu, w 1996 roku badania naukowe potwierdziły korzystne działanie hirudozwiązków na stymulację wzrostu komórek nerwowych. Z tego tytułu pokłada są duże nadzieje w możliwości leczenia pijawkami poporodowych porażeń mózgowych u dzieci oraz choroby Parkinsona i Alzheimera. Jak wygląda pijawka? Pijawka ma wydłużone, wyraźnie posegmentowane ciało, o długości od kilku do ponad 30 milimetrów, zwężające się ku końcom, zakończone jedną lub dwiema przyssawkami. W odcinku głowowym, na jego wierzchniej stronie znajdują się oczy (1-10 par) o różnej wielkości, kształcie i rozmieszczeniu (w zależności od gatunku). Niektóre gatunki pijawek nie mają oczu. Otwór gębowy pijawki znajduje się w przedniej przyssawce. Przyssawki służą pijawkom do przytwierdzenia się do podłoża, a gatunkom krwiopijnym do wbijania się pod skórę ofiary. Pijawki zazwyczaj przybierają odcienie brązu i zieleni, z domieszką czarnego. Hirudoterapia – kiedy zachować ostrożność? Terapia z udziałem pijawek może pomóc wyleczyć całą masę schorzeń, ale w wielu przypadkach może też zaszkodzić Należy pamiętać, że pijawek nie stawia się kobietom w ciąży. W ich ślinie zawarte są hirudozwiązki, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na przebieg rozwijającej się ciąży, a w niektórych przypadkach prowadzić do poronienia. Pijawek w żadnym wypadku nie powinno przystawiać się ludziom cierpiącym na hemofilię, osobom osłabionym, posiadającym niskie ciśnienie, jak również będących pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Z terapii pijawkami powinni na jakiś czas zrezygnować pacjenci będący w trakcie leczenia antykoagulantami. Dopiero po odstawieniu środków farmakologicznych zabieg jest bezpieczny dla pacjenta, przy czym przerwa od momentu odstawienia lekarstwa do chwili zabiegu musi trwać co najmniej tydzień. W przypadku nie dostosowania się do powyższych zaleceń czas krwawienia z ranki, gdzie przyssana była pijawka może wydłużyć się nawet do 48 godzin. Po każdym przystawianiu pijawek pacjent może odczuwać ogólnie osłabienie, bóle i zawroty głowy, dlatego nie zaleca się przeprowadzania hirudoterapii u osób, u których ciśnienie krwi wynosi 60/80 lub mniej. Przed wykonaniem zabiegu hirudoterapii należy upewnić się, że pacjent nie jest uczulony na związki, jakie wytwarzają gruczoły ślinowe pijawek. U takiej osoby mogą wystąpić silne dolegliwości alergiczne. Zaleca się, by podczas pierwszej sesji alergikowi przystawić maksymalnie 4 pijawki. Leczenie pijawkami nie jest zalecane u: dzieci poniżej 10. roku życia (wyjątek stanowią pacjenci po replantacji), u kobiet w czasie miesiączki, u osób z wysoką gorączką, u osób chorych psychicznie. Pytania i odpowiedzi Pijawki lekarskie są stosowane od wieków jako środek leczniczy i nadal są uważane za jeden z najskuteczniejszych leków usprawniających działanie układu krążenia. Pijawki poprawiają krążenie krwi, a lepsze krążenie krwi pomaga zmniejszyć stan zapalny, ból i obrzęk. Pijawki skutecznie usuwają również toksyny z organizmu i mogą pomóc w poprawie ogólnego stanu zdrowia skóry.